Жаманннан туған жақсы бар – адам айтса нанғысыз,
Жақсыдан туған жаман бар – бір аяқ асқа алғысыз.

Ілмектер: жақсы, жаман, нақыл, афоризм, қанатты сөздер, Шалкиіз жырау Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Жақсының жақсылығы сол болар – жаманменен қосылып сөйлемекке ар етер, жаманның жамандығы сол болар – сөйлесе бетін қара етер.

Ілмектер: жақсы, жаман, ар, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Алтынды орағанмен жез болмайды,
Жібекті жуғанменен бөз болмайды.
Мысалы әр нәрсенің бәрі сондай,
Жаманның көкейінде көз болмайды.

Ілмектер: жаман, алтын, жібек, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Жақсы да келер бұл көпке, жаман да келер бұл көпке.

Ілмектер: жақсы, жаман, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Жабыға – салма тоқым жалы бар деп,
Жаманға – басыңды име малы бар деп.

Ілмектер: мал, жаман, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Жаманға беліңді шешіп иланба – илантып тұрып өлтірер.

Ілмектер: жаман, сенім, өлім, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Би болмас — белін жуан буғанменен, тазармас заты жаман — жуғанменен.

Ілмектер: би, жаман, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Ит жүгіртіп, құс салсаң — киген тоның түлкі етер,
Жаманменен дос болсаң — көрінгенге күлкі етер.

Ілмектер: жаман, дос Бұқар жырау

---

---

Ер пайдасы тиеді сасқан жерде,
Ез жаңлып етегін басқан жерде.
Жаманға жазатайым ісің түссе,
Жабысып қалады екен аспан жерге.

Ілмектер: жаман, ер пайдасы, ез, ер Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Жаманға сырыңды қосып сөз айтпа.

Ілмектер: жаман, сыр, сөз, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---

Жал-құйрығы қаба деп - жабыдан айғыр салмаңыз,
Қалың малы арзан деп - жаманнан қатын алмаңыз.
Жабыдан айғыр салсаңыз - жауға мінер ат тумас,
Жаман қатын алсаңыз - топқа кірер ұл тумас.

Ілмектер: жаман, қатын, ұл, айғыр, қанатты сөздер, афоризм Бұқар жырау

---

---

Жаманнан жақсы туса да, жақсыдан жаман туса да — тартпай қоймас негізге.

Ілмектер: жаман, жақсы, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Бұқар жырау

---

---

Жаманды мың көргенмен ішің сүймес.

Ілмектер: жаман, сүю, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Жақсы адамды көргенде оған теңелу жайында ойлан да, ал жаман адамды қөргенде өзіңді-өзің зертте.

Ілмектер: зерттеу, жаман, жақсы, адам, нақыл, афоризм, қанатты сөздер Конфуций

---

---

Хандар киген қамқа тон – шүберек болар тозған соң,
Жігіт жақсы бола алмас – алғаны жаман болған соң.

Ілмектер: Бұқар жырау, хан, жігіт, жаман, жақсы Бұқар жырау

---

---

Айтқан сөзге тұрмаған – жаман емей немене,
Сұрағанды бермеген – сараң емей немене,
Кісі ақысын көп жеген – арам емей немене,
Сыртыңдағы қулығың – амал емей немене,
Сусағанда берген су – шекер емей немене,
Ынжық ерге біткен мал – бекер емей немене?!

Ілмектер: сараң, жаман, арам, амал, бекер, нақыл Бұқар жырау

---

---

Жаман дос — көлеңке: басыңды күн шалса — қашып құтыла алмайсың, басыңды бұлт шалса— іздеп таба алмайсың.

Ілмектер: жаман, дос Абай Құнанбайұлы

---

---

Анадан өнеге көрмеген қыз жаман.
Атадан өнеге алмаған ұл жаман.

Ілмектер: ана, ата, қыз, ұл, жаман Қорқыт ата

---

---

Жақсыға бiтсе дәулет бақ айналар,
Жаманға бiтсе дәулет әуейiленер.

Ілмектер: жақсы, жаман, дәулет, бақ Ақан Сері Қорамсаұлы‎

---

---

Жаман туған бар болса, жақсы жолдас зар болса – жазаны сонда көрерсің.

Ілмектер: жаман, жақсы, жолдас, жаза Шалкиіз Тіленшіұлы

---

---