Ақылды кісіні аяла,
Ақымақ кісіні аяма.

Ілмектер: ақылды, ақымақ

---

---

Милауға сөз ұқтырудан
Бураны кезіктіру оңай.

Ілмектер: сөз, ұқтыру, ақымақ

---

---

Ақымақ күлкіге тоймайды,
Жалқау ұйқыға тоймайды

Ілмектер: ақымақ, жалқау

---

---

Көп сөйлесең — тақылдақ дер,
Аз сөйлесең — ақымақ дер.

Ілмектер: ақымақ, сөз, тіл

---

---

Ақымақ бұзуға бар,
Түзеуге жоқ.

Ілмектер: ақымақ

---

---

Жаманның ақылы қалтасында,
Ақымақтың ақылы балтасында.

Ілмектер: жаман, ақымақ

---

---

Ақымақтың ала-құласы болмайды.

Ілмектер: ақымақ, тәрбие, өнеге

---

---

Ақымақтан арқан бойы алыс жүр,
Тұрлаусыздан тұсау бойы алыс жүр.

Ілмектер: ақымақ, өнеге, тәрбие

---

---

Ақымақ басқа,
Адырайған көз бітер.
Апандай ауызға,
Саудыраған сөз бітер.

Ілмектер: ақымақ

---

---

Ақылды адам,
Ақымақтан да бірдеңе үйренеді.

Ілмектер: ақыл, ақымақ

---

---

Ақымақ жылынса, тон киместей,
Тойса, нан жеместей.

Ілмектер: ақымақ, ақыл

---

---

Ақымақ ішкен-жегенін айтады,
Ақылды көрген-білгенін айтады.

Ілмектер: ақылды, ақымақ, ақыл

---

---

Ақымаққа айтқан сөз
Далаға атқан оқпен тең.

Ілмектер: сөз, ақымақ, ақыл

---

---

Ақымақпен астаспа
Ақылдымен қастаспа.

Ілмектер: ақымақ, ақылды, ақыл

---

---

Ақымақ тойынса,
Туысын танымайды.
Ақылды тойынса,
Тобасынан жаңылмайды.

Ілмектер: ақыл, ақымақ, туыс

---

---

Ақымаққа айла жоқ,
Айтқанменен пайда жоқ.

Ілмектер: ақымақ, ақыл

---

---

Батыр сөйлей қалса:
Жауға салған ойнағын айтар.
Сәудегер сөйлей қалса:
Ала шапан, байрағын айтар.
Шаштараз сөйлей қалса:
Ұстарасын жаныған қайрағын айтар.
Ақымақ сөйлей қалса:
Ақылға қонбайтын қайдағыны айтар.

Ілмектер: сөз, сөйлеу, батыр, ақымақ

---

---

Қазанның күйесі жұғады,
Ақымақтың бәлесі жұғады.

Ілмектер: қазан, күйе, бәле, ақымақ

---

---

Санасызға сан айтсаң да болмайды.

Ілмектер: сана, ақымақ

---

---

Ақымақтың сөзі ақау татыр.

Ілмектер: ақымақ, сөз

---

---