Windows 10 қолданушылар жайлы мәліметтерді қалай жинайды?

Windows 10 қолданушылар жайлы мәліметтерді жинайды деген ақпарат жаңалық емес. 2014 жылы Microsoft компаниясы құпиялылық жайлы мәлімдеме жариялады, ол мәлімдемеде олардың серверіне қолданушылар пайдаланған бағдарламалар, құрылғылар мен желілер жайлы ақпарат берілуі мүмкін делінген. Бұл мәліметтер қолданушының идентификаторымен байланыса алады (Microsoft есеп жазбасы), сонымен қатар электронды адресі, қызығушылықтары, баратын жерлері  және т.б. жинақталады.

Aeronet.cz чех басылымы аты аталмаған ақпараттық технологиялар маманының Windows 10 - ның мәліметтерді жинаудағы белсенділігін бақылаған зерттеуін жариялады. Зерттеу барысында келесідей құрылғылар пайдаланылған: Microsoft серверлеріне мәліметтердің берілуін бұғаулайтын Destroy Windows 10 Spying, PRTG Network Monitor, Windows Resource Monitor және Wireshark бағдарламалары. Зерттеушінің пікірінше, Windows 10 — операциялық жүйеден бұрын мәліметтерді жинайтын терминалға ұқсайды.

Cortana қолданушы жайлы бәрін білгісі келеді.

Жаңа ОЖ-де ең белсенді мәлімет жинаушы Cortana дыбыс көмекшісі болып табылады. Чех зерттеушісінің эксперименті құрылғының динамигіне жіберілген барлық дыбыстарды  Windows 10 келесі серверлерге жіберетінін анықтаған: 

vortex.data.microsoft.com 
vortex-win.data.microsoft.com 
telecommand.telemetry.microsoft.com 
telecommand.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
oca.telemetry.microsoft.com 
oca.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
sqm.telemetry.microsoft.com 
sqm.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
watson.telemetry.microsoft.com 
watson.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
redir.metaservices.microsoft.com 
choice.microsoft.com 
choice.microsoft.com.nsatc.net 
df.telemetry.microsoft.com 
reports.wes.df.telemetry.microsoft.com 
wes.df.telemetry.microsoft.com 
services.wes.df.telemetry.microsoft.com 
sqm.df.telemetry.microsoft.com 
telemetry.microsoft.com 
watson.ppe.telemetry.microsoft.com 
telemetry.appex.bing.net 
telemetry.urs.microsoft.com 
telemetry.appex.bing.net:443 
settings-sandbox.data.microsoft.com 
vortex-sandbox.data.microsoft.com 
survey.watson.microsoft.com 
watson.live.com 
watson.microsoft.com 
statsfe2.ws.microsoft.com 
corpext.msitadfs.glbdns2.microsoft.com 
compatexchange.cloudapp.net 
cs1.wpc.v0cdn.net 
a-0001.a-msedge.net 
statsfe2.update.microsoft.com.akadns.net 
sls.update.microsoft.com.akadns.net 
fe2.update.microsoft.com.akadns.net 
diagnostics.support.microsoft.com 
corp.sts.microsoft.com 
statsfe1.ws.microsoft.com 
pre.footprintpredict.com 
i1.services.social.microsoft.com 
i1.services.social.microsoft.com.nsatc.net 
feedback.windows.com 
feedback.microsoft-hohm.com 
feedback.search.microsoft.com 
rad.msn.com 
preview.msn.com 
ad.doubleclick.net 
ads.msn.com 
ads1.msads.net 
ads1.msn.com 
a.ads1.msn.com 
a.ads2.msn.com 
adnexus.net 
adnxs.com 
az361816.vo.msecnd.net 
az512334.vo.msecnd.net

Сонымен қатар, зерттеуші ақпараттың серверлерге 15 минут сайын бір рет жіберілетінін байқаған (шамамен 80 мегабайттан). Бұл метамәліметтер үшін тым көп, сондықтан ол Cortana-ның дыбыс жазбаларды алдымен мәтінге айналдырып, оған қоса дыбыс жазылған wav-файлдарды (SIP арқылы әңгімелер жазбасын қосқанда) Microsoft серверлеріне жібереді деп болжады. Жинақталған мәтіндік ақпарат Cortana-ның ішкі блокнотында сақталады. 

 

Егер жоғарыда келтірілген серверлермен байланысқа hosts файлдары арқылы тосқауыл қойылса, кейін бағдарлама қателіктер шығарып отырады.

Бұдан өзге, кейбір қолданушылар Cortana-ны өшіріп қойса да, белгілі бір аяда жұмыс істей беретінін айтып шағымданып үлгерген.

Сонымен қатар, Ars Technica басылымының тілшілері анықтағандай, егер қолданушы «Пуск» мәзіріндегі интернеттен іздеу функциясын өшіріп қойса, мұндай іздеу жүргізілгеннен кейін сауал бәрібір Bing серверіне түседі. Ол өз кезегінде қайта қосылу кезінде сақталып қалатын құрылғының ID-мен қоса Cortana-ның қандай да бір ақпараты сақталған threshold.appcache файлын қайтарады.

 

Қазіргі таңда виртуалды көмекші тек ағылшын тілін түсінеді, ал Microsoft олар жинақтаған ақпарат нық қорғалған деп сендіреді. Алайда Редмондтық компания мемлекеттік органдар өтініш жіберсе, мәліметтер оларға берілуі мүмкін дегенді айтады.

Жеке мәліметтер азырақ берілуі үшін қолданушы Windows 10-ды Microsoft есеп жазбасымен байланыстырмауына болады. Мұндай жағдайда Cortana жұмыс істемейді, бірақ іздеу бәрібір істеп тұрады.

Тіпті шифрлі чат та мәтінді қорғамайды.

Қолданушының қызығушылықтары мен жұмыс кестесін білу үшін ОЖ қолданушының іздеу сауалдарын бақылайды, поштадағы хабарламаларын да саралайды. Бұдан өзге, мәліметтер Bing  іздеу қозғалтқышына беріледі.

Тағы сол чех зерттеушісі анықтағандай, жинақталған мәтіндік ақпарат уақытша файлдарда сақталады. Кейін олар әр 30 минут сайын бір рет келесі серверлерге жіберіледі: 

oca.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
pre.footprintpredict.com 
reports.wes.df.telemetry.microsoft.com

Телеметрия сервері географиялық мекен-жайы, IP-мекен-жайы жайлы мәліметтерді жинақтайды. Footprintpredict мәліметтерді Bing қозғалтқышына тасымалдайды. Оған қоса тікелей браузерге енгізілген мәлімет қана пайдаланылмайды, сонымен қатар, мысалы, чаттардан алынған мәліметтер де — Windows 10 кез келген қондырылған қосымшаға енгізілген ақпаратты іліп ала алады. Осылайша, егер қолданушы мессенджерде демалысқа шыққалы жатқанын айтса, Edge браузерінде соған сәйкес жарнамалар шығатын болады. Пернетақтадан енгізілген мәлімет алынатындықтан, қорғалған мессенджерлермен сөйлескен күннің өзінде, ОЖ қолданушы не енгізіп жатқанын біледі (бірақ оған қандай жауап келгенін көрмейді).

Зерттеуші Windows 10-ның тағы бір ерекшелігін анықтай алған – егер ОЖ-ның кез келген жеріне танымал америкалық фильмнің атын жазса, онда жүйе қатты дисктен соған сәйкес іздеу жасап, медиафайлдарды индекстейді. Индекстік файл кейін Microsoft серверлеріне жіберіледі:

df.telemetry.microsoft.com 
reports.wes.df.telemetry.microsoft.com 
cs1.wpc.v0cdn.net 
vortex-sandbox.data.microsoft.com 
pre.footprintpredict.com

Телеметрия сервері географиялық мекен-жайы, IP-мекен-жайы жайлы мәліметтерді жинақтайды. Footprintpredict мәліметтерді Bing қозғалтқышына тасымалдайды. Оған қоса тікелей браузерге енгізілген мәлімет қана пайдаланылмайды, сонымен қатар, мысалы, чаттардан алынған мәліметтер де — Windows 10 кез келген қондырылған қосымшаға енгізілген ақпаратты іліп ала алады. Осылайша, егер қолданушы мессенджерде демалысқа шыққалы жатқанын айтса, Edge браузерінде соған сәйкес жарнамалар шығатын болады. Пернетақтадан енгізілген мәлімет алынатындықтан, қорғалған мессенджерлермен сөйлескен күннің өзінде, ОЖ қолданушы не енгізіп жатқанын біледі (бірақ оған қандай жауап келгенін көрмейді).

Зерттеуші Windows 10-ның тағы бір ерекшелігін анықтай алған – егер ОЖ-ның кез келген жеріне танымал америкалық фильмнің атын жазса, онда жүйе қатты дисктен соған сәйкес іздеу жасап, медиафайлдарды индекстейді. Индекстік файл кейін Microsoft серверлеріне жіберіледі:

Ал шетел фильмдерінің атауын жазғанда (мысалы, чех) ОЖ мұндай белсенді болмайды, сонымен қатар жүйе файлдың құрамын зерттемейді, сондықтан егер фильм файлын басқаша атасақ, ол индекстелмейтінін байқауға болады. Зерттеуші өз мақаласында, бұл қабілеттің болашақта заңсыз контентті анықтауға немесе фильмдерді сатып алуға негізделген жарнамалық хабарламалар таратуға қолданылуы мүмкін деген болжам жасауда. 

 

Веб-камера да мәліметтер таратады

Windows 10 мен веб-камера іске қосылғаннан кейін ол 35 мегабайтқа жуық мәліметтерді келесі серверлерге жібереді: 

ca.telemetry.microsoft.com 
oca.telemetry.microsoft.com.nsatc.net 
vortex-sandbox.data.microsoft.com 
i1.services.social.microsoft.com 
i1.services.social.microsoft.com.nsatc.net

 

Зерттеуші веб-камерадан бір рет қана ақпарат жіберілгенін байқаған, бірақ ол ақпаратты араға ұзақ уақыт салып жіберуі мүмкін дейді (бірнеше күннен кейін немесе бірнеше аптадан соң). Өз мақаласында ол веб-камерадан таралатын мәлімет не үшін пайдаланылуы мүмкін екенін білмейтінін, бірақ Windows – бұл көптеген тіпті халықаралық компанияларда пайдаланылатынын ескерсек, мұндай функционалдылық маңызды мәліметтердің таралуына әкелуі мүмкін екенін айтады. 

Microsoft серверлеріне жіберілетін мәліметтердің барлығы шифрланған, сондықтан шифрлеуді бұзып түсінбесе, жүйе нақты не жіберіп жатқанын білу тіпті мүмкін емес. 

 

Ars Technica тілшілері топтық саясат арқылы телеметрияны таратуды өшіріп тастады, бірақ жүйе ара-тұра бәрібір ssw.live.com серверіне мәлімет жіберіп отырған.

Windows өкілдері басылымға берген жауабында, Windows 10 болашақта қолданушылардың жұмысын жеңілдетуге көмектесетін ақпараттарды ғана жинақтайтынын айтқан. Дегенмен, қолданушылардың шектеу қойса да, мәліметтердің Microsoft серверіне таралып жатқанына наразы, сол себепті өз бетінше бағдарламалар жасап, мәселені шешпекші. 

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: